جلو بودن فك پايين
جلو بودن فك پايين چگونه اتفاق می افتد ؟ در بين مشكلات فكى كه مى تواند صورت فرد را تحت تاثير قرار دهد، جلو بودن فك پايين نقش پررنگى دارد. اين مشكل فكى زمينه ژنتيكى دارد و شدت آن مى تواند بسيار متغير باشد. جلوبودن فك پايين بين يك تا ده درصد جوامع مختلف را تحت تاثير قرار مى دهد و درمان آن نيز براساس شدت جلو آمدگى فك ، از ارتودنسی تا جراحى فك متغير باشد. در این مقاله تهیه شده از سوی دکتر فرزین اصلانی ، به طور جامع به این ناهنجاری فکی پرداخته شده است.
بسيارى از افرادى كه دچار جلوزدگى فك پايين مى باشند،بدنبال حل اين مشكل،طرح درمان هاى مختلفى را تجربه مى كنند و ازينرو در مقاله پيش رو تصميم گرفتيم كه اين مشكل و درمانهاى موجود را بررسى كنيمز
علت جلو بودن فك پايين
همانطور كه عنوان شد بيرون زدگى فك پايين زمينه ژنتيكى دارد و هر چقدر ژن هاى بروز دهنده اين ناهنجارى فكى قوى باشند،اين ناهنجارى از سنين پايين تر شروع مى شود و طبيعتا” تا اتمام كامل رشد ( كه حدود١٧-١٨سالگى مى باشد ) بيشترادامه خواهد داشت. هر چقدر جلوزدگى فك پايين در سنين پايين تر ( مثلا” در دوره دندانهاى شيرى ) خود را نشان دهد به معناى اين خواهد بود كه زمينه ژنتيكى بسيار قوى دارد و تا اتمام رشد وضعيت به مراتب بدتر خواهد شد.
درمان جلو بودن فك پايين در كودكان
بسيارى از والدين به محض اينكه متوجه جلوبودن فك پايين كودكان خود مى شوند،با مراجعه زودهنگام براى ارتودنسي انتظار دارند كه با توجه به اين مراجعه زودهنگام ، بتوان اين مشكل را برطرف نمود؛ اما واقعيت امر اين است كه در بين مشكلات ارتودنسي اين موضوع استثناء مى باشد. در گذشته عنوان مى شد كه مى توان توسط چانه بند ( چين كاپ ) اين موضوع را حل كرد و البته هنوز هم برخى از متخصصين ارتودنسي ازين وسيله استفاده مى كنند؛ اما نتايج مطالعات چند سال اخير نشان داده است كه اين وسيله (بخصوص در نژاد ما ) تاثيرى در جلوگيرى از رشد فك پايين ندارد و اگر قرار باشد فك پايين رشد كند ( زمينه ژنتيكى آن وجود داشته باشد ) اين فك تا اتمام رشد، رويش پيدا مى كند و نميتوان جلوى رشد آن را گرفت. بسيارى از افرادى كه در گذشته از اين وسيله استفاده نموده اند،پس از اتمام رشد و بدنبال بى تاثير بودن آن،در پى درمانهاى ديگرى بوده اند.اگر قرار باشد كه رشد فك پايين آنقدر زياد باشد كه در سنين دندانهاى شيرى خود را نشان دهد،به احتمال قوى زمينه ژنتيكى بسيار قوى دارد و بهتر است براى درمان آن تا١٧-١٨سالگى صبر كنيم.
جلوزدگى فك پايين يا تورفتگى فك بالا؟
البته يك احتمال موفقيت براى درمان جلوزدگى فك پايين در سنين ٨-١١سالگى وجود دارد كه آن هم شرايطى است كه در آن خود فك پايين عقب نباشد و به علت تورفتگى فك پايين ، جلوزده به نظر بيايد. در اين شرايط بايستى مطمئن شد كه فرد سابقه ژنتيكى جلوزدگى فك پايين ندارد ( كسى از بستگان وى فك پايين بيرون زده نداشته باشد ) چرا كه اگر اشتباه تشخيص داده شود و مشكل از بيرون زدگى فك پايين باشد تا تورفتگى فك بالا،موفقيت اوليه در درمان با رشد بعدى فك پايين خنثى خواهد شد و نتيجه درمان بى تاثير خواهد بود. البته احتمال اينكه در اين ناهنجارى ها مشكل بيشتر در فك بالا باشد تا فك پايين، ٢٥درصد مى باشد و درمان پيشنهادى براى اين تورفتگى فك بالا، دستگاه ارتودنسی فيس ماسك مى باشد.
درمان جلو بودن فك پايين در نوجوانى
گاهى افراد در دوران بلوغ متوجه جلوزدگى فك پايين مى شوند و يا در اين دوران براى حل مشكل خود مراجعه مى كنند.درمان جلوبودن فك پايين در اين سن مستقيما” به شدت اين ناهنجارى بستگى دارد. اگر در ١٢-١٣سالگى شدت ناهنجارى خفيف باشد (٢-٣ميلى متر) مى توان با انواع ارتودنسي وضعيت بيمار را بهبود بخشيد اما اگر شدت ناهنجارى متوسط يا شديد باشد صرفا” ارتودنسي پاسخگوى مشكل بيمار نخواهد بود و در اين مورد بهتر است تا ١٧-١٨سالگى صبر كنيم تا بتوان جراحى فك انجام داد.
درمان جلو بودن فك پايين در بزرگسالان
واما سوالى كه پيش مى آيد اين است كه بالاخره براى درمان جلو بودن فك پايين كى بايد اقدام كرد؟پاسخ اين سوال در اتمام رشد اسكلتى نهفته است.به اين معنا كه اگر شدت جلو بودن فك پايين به قدرى باشد كه نيازمند جراحى فك باشيم،بايستى تا انتهاى دوران رشد بيمار صبر كنيم . علت اين صبر نيز چندان پيچيده نيست؛ اگر قرار باشد كه قبل از اتمام رشد فك پايين جراحى فك انجام دهيم، رشد باقيمانده فرد ( كه زمينه ژنتيكى نامطلوب جلوآوردن فك پايين را دارد ) موجب خواهد شد كه مجددا” فك به رشد نامطلوب خود ادامه دهد و فك پايين بازهم جلو بيايد. به همين دليل بايستى صبر كنيم تا اين رشد نامطلوب، حداكثر جلو بودن فك پايين را ايجاد كند و پس ازينكه مطمئن شديم كه ديگر جلوزدگى رخ نخواهد داد،اقدام به جراحى فك كنيم.
سن انجام جراحى فك پايين
و اما سوالى كه در اينجا ممكن است پيش آيد اين است كه سن اتمام رشد دقيقا” چه زمانى است؟ واقعيت امر اين است كه سن اتمام رشد بيشتر از آنچه به سن تقويمى فرد مرتبط باشد به رشد جسمى وى مربوط است. اين اتمام رشد در آقايان معمولا”١٨-١٩سالگى و در خانمها در سن ١٧-١٨سالگى رخ مى دهد.
جراحى عقب بردن فك پايين
هنگامى كه رشد فك پايين در فرد مورد نظر به اتمام رسيد،وى قادر خواهد بود كه جراحى فك پايين را انجام دهد.اما آنچه بايد مورد توجه قرار گيرد اين است كه براى انجام جراحى فك پايین بايستى ارتودنسي قبل از جراحى صورت پذيرد تا رابطه دندانى بيمار با رابطه فكى متناسب شود و جراح فك و صورت در اتاق عمل جراحى فك را انجام دهد.
چون دوره ارتودنسی قبل از جراحى زیبایی فك معمولا” يكسال طول مى كشد، فرد مى تواند ارتودنسي قبل از جراحى خود را يكسال قبل از اتمام رشد فك پايين شروع كند تا در زمان مورد نظر بتواند جراحى فك را انجام دهد.در اينجا بايستى اشاره شود كه در اكثر موارد جلوزدگى فك پايين، جراحى فك بصورت جراحى فك بالا و پايين انجام مى شود و بندرت جراحى فك پايين به تنهايى تجويز مى شود.
هزينه جراحى فك پايين جلوآمده
همانطور كه اشاره شد جراحى عقب بردن فك پايين غالبا” در تركيب با جراحى جلوآوردن فك بالا انجام مى شود و همين موضوع نيز موجب مى شود كه هزينه جراحى عقب بردن فك بالا عملا” تركيبى از هزينه جراحى دو فك باشد. هزينه جراحى فك پايين نيز مانند هزينه جراحى فك بالا و هزينه جراحى دو فك از قواعد محاسبات بيمارستانى خود تبعيت مى كند كه تركيبى از هزينه دستمزد جراح فك، هزينه بسترى در بيمارستان،هزينه ارتودنسي بهترین متخصص ارتودنسی وهزينه ابزارهاى بكار رفته در جراحى مى باشد.
عقب بردن فك پايين بدون جراحى
با افزايش پيشرفت ها در ارتودنسي ، توانمندى هايى در اين رشته رخ داده است و يكى از مهمترين آنها استفاده از پيچ ها ( مينى اسكروها ) مى باشد. با توسل به برخى از اين تكنيك هاى استفاده از مينى اسكروها،مى توان دندانهاى دو فك را بصورت مجموعه اى عقب برد و اين چيزى است كه در اصطلاح از آن به عنوان ” عقب بردن فك پايين بدون جراحى ” نام برده مى شود. البته بايستى تاكيد كرد كه در اين تكنيك خود تنه فك پايين عقب برده نمى شود و دندانهاى فك پايين عقب مى رود و طبيعتا” در افرادى كاربرد دارد كه بيشتر دندانهاى فك پايين آنها جلو مى شود تا افرادى كه جلو بودن فك پايين دارند.
سوالات متداول در مورد جلو بودن فک پایین
در صورتی که جلو بودن فک درمان نشود چه عوارضی خواهد داشت ؟
در افرادی که فک پایین آن ها جلو تر قرار دارد در هنگام خوابیدن مجبورند از دهان نفس بکشند که در طولانی مدت موجب بروز ناهنجاری های دیگر و کوچک شدن کام می شود. هم چنین جلو بودن فک می تواند باعث بروز مشکلاتی در صحبت کردن ، ساییدگی دندان ها، پوسیدگی دندان، تحلیل رفتن لثه ها، به هم ریختگی نظم دندان ها، جویدن ناقص و در نهایت مشکلات گوارشی در افراد شود. همینطور جلو بودن فک دهان در زیبایی افراد تاثیر گذار است و می تواند موجب کاهش اعتماد به نفس در آن ها شود.
آیا درمان جلو بودن فک با ارتودنسی قابل بازگشت می باشد ؟
در صورتی که مشکل جلو بودن فک خفیف باشد و بیمار تا قبل از 18 سالگی اقدام به درمان کند، قابل کنترل کردن می باشد و جلو زدگی فک امکان بازگشت نخواهد داشت. اما در صورتی که بیمار کاندیدی برای جراحی فک باشد، درمان شامل جراحی فک و ارتودنسی ثابت خواهد بود که به هیچ وجه قابل بازگشت نیست.
آیا عقب کشیدن فک پایین بر روی صحبت کردن تاثیر می گذارد ؟
به صورت معمول و عادی لازم است فک به صورت کامل روی هم قرار بگیرد، در افرادی که فک ها روی هم قرار نمی گیرند با مشکلاتی در هنگام صحبت کردن رو به رو می شوند. بعد از درمان و برطرف شدن ناهنجاری بیمار دیگر مشکلی در تکلم نخواهد داشت .
آیا درمان جلو بودن فک محدودیت سنی دارد ؟
خیر محدودیت سنی برای درمان وجود ندارد، تنها شیوه درمان ممکن است متفاوت باشد. در صورتی که قبل از 18 سالگی اقدام به درمان جلو بودن فک کنید با ارتودنسی قابل درمان است و بعد از بلوغ لازم است علاوه بر جراحی از ارتودنسی برای درمان استفاده شود.
