جراحی انحراف فک

جراحی انحراف فک

جراحی انحراف فک یکی از شیوه های درمان انحراف فک می باشد. در مقالات پیشین توضیح دادیم که بسیاری از مشکلات فکی – صورتی فقط با ارتودنسی قابل درمان نمی باشند. ممکن است نیازمند جراحی زیبایی فک نیز باشند.

یکی دیگر از اختلالات فک که برخی از افراد جامعه با آن مواجه هستند. کج بودن فک بالا یا پایین ( البته بیشتر فک پایین ) است. که برای درمان آن اقدام به جراحی انحراف فک می کنند.

علامت قابل ملاحظه این مشکل این است که در این حالت خط مرکزی لب بالا ( از فک بالا ) بر روی خط مرکزی لب پایین ( از فک پایین ) قرار نمی گیرد. البته باید عنوان کرد که علائم انحراف فک پیچیده و متغییر می باشند. این ساده ترین حالت بیان این مشکل ارتودنسی جراحی فک ( ارتوسرجری ) می باشد.

گاهی این انحراف فک می تواند علائمی مانند درد در فک یا حساسیت به لمس اطراف یا داخل گوش نیز داشته باشد. در حالت های شدید انحراف فک می تواند به دشواری در باز و بسته کردن دهان نیز منجر شود.

مزایای درمان ناهنجاری فک

قبل از هر بررسی دیگری ابتدا باید مطرح کرد که درمان ناهنجاری های فک چه مزایایی دارد :

• حرکت دندان ها و جویدن غذا را آسان کرده و باعث بهبود تکلم فرد می شود.
• میزان سایش دندان ها کاهش می یابد.
• دندان ها به درستی بر روی یکدیگر قرار می گیرند.
• عدم تقارن فک و صورت رفع می شود.
• فرد بدون ایجاد ناراحتی و درد می تواند دندانهای خود را بر روی هم قرار دهد.

دلایل انحراف فک چیست ؟

شایعترین حالتی که موجب انحراف فک فرد می شود، در اثر شکستن و جوش خوردن نامناسب در دوران کودکی پیش می آید. اگر چه در 75 درصد موارد این شکستگی گردن فک خود به خود ترمیم می شود. اما در حالات شدید می تواند منجر به رشد ناقرینه و انحراف فک پایین شود.

از جمله عوامل دیگر در انحراف فک می توان به ضعیف بودن عضلات یک سمت صورت اشاره کرد. که باعث انحراف فک می شود. همچنین تداخل دندانی در فکین و عدم درمان کراس بایت خلفی نیز ممکن است باعث انحراف فک شود.

در برخی از موارد رشد فک در یک سمت بیشتر از سمت دیگر بوده که به آن همی مندیبولار هیپرتروفی می گویند. این حالت در اواخر دوران نوجوانی پیش می آید. در طی آن و به دلایل نامعلوم یک طرف صورت بیشتر رشد می کند و باعث کجی فک می شود.

انحراف فک پایین

در اکثر مواقع فک بالا در موقعیت صحیح خود قرار داشته و فک پایین به سمت راست یا چپ کج شده است. به این حالت بصورت اختصاصی انحراف فک پایین یا Mandibular Deviation گفته می شود.

 

 

پس از بررسی دلیل انحراف فک توسط جراح فک و متخصص ارتودنسی ، درمان مناسب برای انحراف فک مشخص می شود.

درمان انحراف فک پایین

در صورتی که انحراف فک در سنین کودکی تشخیص داده شود و در همان زمان کودکی می توان درمان انحراف فک با ارتودنسی انجام داد. اما در صورتی که این ناهنجاری در سنین کودکی تشخیص داده نشود و در سنین بزرگسالی برای درمان آن مراجعه شود. از جراحی انحراف فک پایین همراه با ارتودنسی ( جراحی ارتوگناتیک یا ارتوسرجری ) برای درمان استفاده می شود.

روش های درمان انحراف فک در کودکان شامل استفاده از دستگاه هیبرید فانکشنال ، تصحیح تماس های زودرس دندانی یا تصحیح کراس بایت خلفی می باشد.

در مواقعی که علت انحراف فک همی مندیبولار هیپرتروفی تشخیص داده شود. متخصص ارتودنسی در ابتدا هیچ گونه مداخله ای برای درمان انجام نمی دهد. تا مفصل فک گیجگاهی به صورت کامل رشد کنند و بعد از اقدام به درمان ارتوگناتیک می کند.

در اصل باید رشد مناسب موجود ( یا همان انحراف ) باید خاتمه یابد تا بتوان درمان را شروع کرد.

جراحی انحراف فک پایین

در صورتی که متخصص ارتودنسی از اتمام رشد نامناسب مطمئن شد. فرد مورد نظر را به جراح فک و صورت ارجاع می دهد. تا با تایید وی درمان ارتودنسی قبل از جراحی به منظور آماده سازی فرد برای جراحی فک آغاز شود.

انحراف فک بالا

در این مواقع فک پایین در موقعیت صحیح خود قرار گرفته است و فک بالا به دلایل ذکر شده دچار انحراف و کجی شده است. متخصص ارتودنسی پس از تشخیص و بررسی دلیل بروز آن با توجه به سن بیمار راه حل مناسب برای درمان انحراف فک بالا را مشخص کرده و درمان کج بودن فک را آغاز می کند.

انحراف فک بالا در حالتی ایجاد می شود که خط میانی دندان های جلوی فک بالا با خط مرکزی که دندان های جلوی فک پایین در راستای آن قرار گرفته اند در یک امتداد قرار نگیرند. در حالت کلی دندان ها نمی توانند بر روی یکدیگر قرار بگیرند.

وجود ناهنجاری در فک بالا می تواند روند فعالیت های روزمره مانند صحبت کردن، غذا خوردن و خوابیدن را با اختلال مواجه کند. بسته به شدت انحراف و ناهنجاری های فک، پزشک ممکن است از شیوه های مختلفی در درمان استفاده کند. درمان هایی نظیر ارتودنسی و در موارد حادتر درمان به کمک جراحی.

دلایل جراحی در فک بالا

هنگامی که یکی از مشکلات زیر در فک بالا ایجاد شود از روش جراحی برای درمان ناهنجاری های فک بالا استفاده می شود:

1. عقب رفتگی و برجستگی بیش از حد فک بالایی
2. خیلی زیاد یا خیلی کم نشان داده شدن دندان ها
3. کراس بایت
4. عدم قرار گیری دندان ها بر روی یکدیگر هنگام بستن دهان
5. هیپوپلازی میانی صورت یا اختلال کم بودن رشد در قسمت وسط صورت

درمان انحراف فک با جراحی

هنگامی که سایر روش ها در درمان انحراف فک به تنهایی جوابگو نباشد. نوبت به درمان جراحی فک یا ارتوسرجری می باشد. جراحی انحراف فک نیاز به بیهوشی عمومی بیمار دارد و در بیمارستان انجام می شود.

این جراحی جهت تنظیم تناسب فک های بالا و پایین با یکدیگر انجام می شود. به منظور حفظ موقعیت دندان ها در جایگاه خود،قبل از جراحی براکت های ارتودنسی بر روی دندان ها قرار می گیرند.

برای ثابت نگهداشتن فک ها در جراحی فک ممکن است جراح از ابزاری مانند پیچ ها، صفحات، سیم ها و کش هایی در هنگام جراحی استفاده کند. زیرا در این جراحی ممکن است نیاز باشد استخوان فک از جایی که قرار گرفته جا به جا شود.

در این جراحی معمولا جای زخم در صورت شما ایجاد نمی شود. زیرا جراحی کاملا در داخل دهان انجام می شود. البته در مواردی جراح مجبور می شود برش های کوچکی در اطراف دهان شما ایجاد کند. جراح سعی می کند این برش ها ظریف باشند.
برای اینکه فک ها در جای صحیح نسبت به یکدیگر قرار گیرند ؛ جراح در استخوان فک برش هایی را ایجاد می کند. پس از اینکه فک در جای مناسب خود قرار داده شد توسط پیچ، سیم و نوار های لاستیکی و مینی پلیت ها در جای جدید ثابت می شود. به مرور زمان این ابزار در استخوان های فک ادغام می شوند.

اگر نیاز باشد در هنگام عمل جراحی فک استخوان اضافی به فک اضافه شود. این استخوان از دنده، مفصل ران یا پا تامین می شود و به کمک ابزار به خوبی در محل جدید ثابت می شود.

گاهی برای اینکه استخوان جدید شکل بهتری داشته باشد لازم است قبل از اینکه در جای جدید خود قرار بگیرد. جراح تغییراتی در ظاهر استخوان ایجاد کند. جراحی انحراف فک در فک پایین، فک بالا یا به صورت همزمان و ترکیبی در هر دو فک انجام می شود.

 

 

درمان انحراف فک با ارتودنسی

در مواقعی که فرد مبتلا به ناهنجاری انحراف فک در سنین کودکی برای درمان مراجعه کند. درمان انحراف فک با ارتودنسی برطرف شده و دیگر نیازی به جراحی فک نیست.در صورتی که مشکل شدید نباشد. در سنین بالاتر نیز می توان توسط ابزارهای خاص ارتودنسی ( به نام مینی اسکروها یا پیچ های فکی ) درمان مناسبی برای فرد انجام داد.

مدت زمان انجام جراحی فک

مدت زمان مورد نیاز جهت انجام جراحی فک ، بسته به میزان ایرادات بیماران و گستردگی عمل فک ، متفاوت می باشد. از این رو قادر به بیان مدت زمان مشخصی جهت انجام جراحی فک ، نیستیم. اما در حالت کلی می توان گفت جراحی فک ، بین 3 الی 6 ساعت به طول می انجامد. تک فک یا دو فک بودن عمل فک در زمان کلی عمل بسیار تاثیرگذار می باشد.

اقدامات قبل از جراحی فک

• اولین و مهم ترین اقدام قبل از جراحی فک ، انتخاب جراح فک ماهر و با تجربه می باشد. چرا که نتیجه عمل فک ، بسته به میزان مهارت و تجربه جراح فک مورد نظر بیماران ، متفاوت است. بیماران نسبت به میزان مهارت و تجربه جراح فک مورد نظر از عمل فک ، نتایج مطلوب دریافت می کنند.
• کسانی که تصمیم به انجام جراحی فک گرفته اند. طبق توصیه جراحان فک باید از مدتی قبل از عمل فک ، از مصرف برخی از داروها هم چون آسپرین ، وارفارین و غیره که سبب بروز اختلال در انعقاد خون می شوند ، اجتناب کنند.
• جراح فک ، به بیمارانی که تصمیم به انجام عمل فک گرفته اند ، توصیه می کند از مدتی قبل از شروع جراحی فک ، از مصرف سیگار ، قلیان و الکل خودداری کنند. چرا که مصرف این موارد قبل از جراحی فک ، سبب ایجاد مشکل در حین عمل فک می شود.
• انجام تمامی آزمایشاتی که جراح فک ، برای بیماران تجویز می کند ، ضروری می باشد. بنابراین بیماران نباید در این باره سهل انگاری کنند.
• مصرف به موقع و مرتب داروهایی که جراح فک برای بیماران تجویز می کند ، از اهمیت به ویژه ای برخوردار است. بنابراین بیماران باید نسبت به این موارد توجه نشان دهند.
• زمانی که به منظور انجام جراحی فک به بیمارستان مراجعه می کنید. باید تمامی مدارک پزشکی خود را به همراه داشته باشید.
• بیماران هنگامی که در جلسه مشاوره با جراح فک شرکت می کنند. باید ایشان را از تمامی سوابق پزشکی و حساسیت های دارویی خود آگاه کنند.
• بیماران باید قبل از مراجعه به بیمارستان جهت انجام جراحی فک ، بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کرده و از مسواک و دهان شویه استفاده کنند.

 

مراقبت های بعد از جراحی فک به شرح ذیل می باشد:

1. کبودی و تورم حاصل از انجام جراحی زیبایی فک امری طبیعی محسوب می شود. پس از گذشت حدود 3 الی 4 هفته برطرف می شود.
2. فرد برای رفع تورم و کبودی پس از عمل جراحی می تواند از کمپرس یخ استفاده کند.
3. پس از انجام جراحی زیبایی فک ، جراح داروهایی را برای تان تجویز می نماید آن ها را به طور مرتب استفاده کنید.
4. هنگام استراحت و دراز کشیدن دو بالش زیر سر خود قرار دهید.
5. تا سه هفته پس از جراحی فک از دخانیات و الکل استفاده نکنید.
6. تا چند روز از مسواک زدن دندان ها در ناحیه تحت جراحی پرهیز کنید. با استفاده از یک دستمال نرم و مرطوب دندان های خود را تمیز کنید.
7. با آب نمک دهان خود را بشویید.
8. جلسات معاینه را به طور مرتب بروید تا روند بهبودی بررسی شود.
9. سعی کنید در هفته اول پس از جراحی زیبایی فک از مایعات و غذاهای نرم که نیاز به جویدن زیاد ندارد میل کنید.

آیا جراحی فک عوارض دارد ؟

باید بگوییم که انجام جراحی فک در صورتی که توسط یک متخصص ارتودنسی و جراحی فک مجرب انجام شود. هیچ گونه عارضه ای در پی نخواهد داشت.

اما به این نکته توجه داشته باشید که برای به دست آوردن نتیجه ایده آل و مطلوب حتما مراقبت ها و نکاتی را که جراح توصیه می کند به طور دقیق رعایت کنید.

آیا جراحی فک درد دارد ؟

هر جراحی که افراد انجام می دهند با کمی درد همراه است. اما از آن جا که جراحی فک تحت بیهوشی انجام می شود، طی جراحی فرد دردی احساس نمی کند. پس از از بین رفتن اثر بیهوشی برای اینکه بیمار اذیت نشود داروهای مسکن برای او تجویز می گردد.

 

سوالات متداول در عمل فک

• آیا جای جراحی بر روی صورت باقی می ماند؟

باید بگوییم که عمل فک از داخل دهان انجام شده و هیچ برشی بر روی پوست ایجاد نمی شود. بنابراین افراد نباید نگران باقی ماندن جای برش بر روی پوست باشند.

• از چه سنی افراد می توانند برای انجام جراحی فک اقدام کنند؟

این نوع عمل جراحی معمولا پس از سن رشد یعنی 18 سال به بعد انجام می شود.

• دوره نقاهت عمل فک چقدر می باشد؟

دوره نقاهت جراحی فک حدود 6 الی 8 هفته می باشد. در این مدت فرد باید تمامی نکات ذکر شده درباره مراقبت های بعد از جراحی فک را رعایت کند.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره مراقبت های بعد از جراحی فک می توانید به مقاله جامعی که تهیه شده و در وب سایت موجود است مراجعه کنید. در صورت داشتن سوال از طریق راه های ارتباطی موجود سوالات خود را بپرسید.

نکات مهم که افراد باید بدانند:

والدین بهتر است برای پیشگیری و درمان به موقع ناهنجاری های دهان و دندان کودکان خود را در سنین کودکی برای معاینه به دندانپزشکی ببرند. همچنین نکاتی را که متخصص ارتودنسی به آن ها توصیه می کند، رعایت کنند و به کودکان خود آموزش دهند.