ابزارهای کمکی ارتودنسی

ابزارهای کمکی ارتودنسی

ابزارهای کمکی ارتودنسی ابزارهایی هستند که به تشخیص پزشک معالج در موارد مختلف استفاده می شوند تا به حرکت دادن تدریجی دندان‌ها به سمت محل صحیح آنها کمک نمایند. این ابزارها می‌توانند ثابت یا متحرک باشند و به تنهایی یا به همراه بریس ثابت استفاده شوند. در ادامه با گروه ارتوسرجری همراه باشید تا به بررسی ابزارهای کمکی ارتودنسی بپردازیم.

بایت پلیت

بایت پلیت((Bite Plate)) یک دستگاه متحرک ارتودنسی شبیه به ریتینر است که برای اصلاح اوربایت شدید((اوربایت – که در آن دندانهای جلویی بالا؛ کاملا” روی دندان‌های پایینی همپوشانی دارند))، دیپ بایت((دیپ بایت – زمانی که دندان‌های جلویی فک بالا مقدار زیادی از دندان‌های جلویی فک پایین را می‌پوشانند و دندان‌های پایینی کمتر از حد طبیعی دیده می‌شوند.)) و کراس بایت((کراس بایت – زمانی که دهان بسته می‌شود، دندان‌های بالایی به‌درستی در مقابل دندان‌های پایینی قرار نمی‌گیرد و برخی از دندان‌ها در هم قفل می‌شوند.)) استفاده می‌شود.((http://www.smileodontics.com/form/biteplate.pdf))

موارد استفاده بایت پلیت

1) باز کردن بایت
2) جدا کردن تماس دندان‌های مقابل ((Disocclude))

بایت پلیت می‌تواند برای اصلاح مال اکلوژن های دندانی یا فانکشنال زیر نیز مورداستفاده قرار گیرد:

• دیس اکلوژن انتخابی
• تنظیم اکلوزال
• کاهش بعد عمودی
• پلن اکلوزال نامنظم
• دیپ بایت شدید (پوشش بسیاری از دندان پایین هنگام بستن دهان توسط دندان‌های بالا)
• باز کردن بایت خلفی
• اوپن بایت (فاصله بین دندان‌های جلو بالا و پایین هنگام بستن دهان)
• مال اکلوژن کلاس 2 گروه 1 (شیب بیش از حد روبه‌عقب دندان جلوی بالا)
• کراس بایت فانکشنال

نحوه کار دستگاه بایت پلیت

دستگاه بایت پلیت از سیم و آکریل ساخته‌شده است و می‌تواند متحرک باشد و یا در محل موردنظر توسط ارتودنتیست سمنت و ثابت‌شده باشد.

 

روش کار بایت پلیت قدامی بدین گونه است که از بسته شدن کامل دندان‌های قدامی جلوگیری می‌کند. این امر اجازه می‌دهد تا دندان عقب به‌طور طبیعی رشد کنند و درنتیجه همپوشانی آن‌ها با دندان‌های جلو کاهش یابد.

به عبارت دیگر بایت پلیت‌ها تداخلات اکلوزالی را آزاد می‌کنند تا دندان سریع‌تر حرکت  کنند و به جایگاه مطلوب خود برسند یا درحالی‌که دندان‌های دیگر را در موقعیت خود نگه می‌دارند اجازه می‌دهد تا برخی از دندان رشد نمایند. (بایت پلیت  خلفی اجازه می‌دهد تا دندان‌های قدامی رشد کنند درحالی‌که بایت پلیت  قدامی اجازه می‌دهد تا دندان‌های خلفی رشد کنند.)

بایت پلیت های قدامی یا خلفی لوازم فانکشنال نیستند، اما می‌توان همراه با نگه‌دارنده نوع هاولی ، گسترش‌دهنده کام، و یا اکتیویتورها استفاده شوند.((https://wikisites.mcgill.ca/Dentalpedia/index.php/Bite_Plates))

زمان استفاده بایت پلیت

بایت پلیت یک ابزار ارتودنسی فعال است و نیاز به استفاده مداوم دارد. اگر شما فقط شب‌ها از بایت پلیت استفاده کنید، کارایی نخواهد داشت. دلیلش این است که حرکت دندان نیاز به فشار مستمر دارد؛ درزمانی که آن‌ها را پوشیده‌اید دندان‌هایتان به مسیر درست حرکت خواهند کرد و زمانی که آن‌ها را نپوشیده‌اید دندان‌هایتان به مسیر اشتباه حرکت خواهند کرد.((http://www.hallgrenorthodontics.com/care-use.php))

برای کسب نتیجه مطلوب، معمولا” باید 24 ساعت روز از بایت پلیت استفاده شود؛ حتی زمانی که در حال غذا خوردن هستید. تنها زمانی می‌توانید آن‌ها را خارج کنید که می‌خواهید دندان‌هایتان را مسواک بزنید و یا ورزشی پرتحرک و خشن انجام می‌دهید که نیاز به استفاده از گارد دندانی دارد.((http://www.hallgrenorthodontics.com/care-use.php))

بایت پلیت متحرک زمانی مؤثر است که در همه زمان‌ها استفاده گردد. کیفیت و نتیجه نهایی درمان وابسته به استفاده بیماران از ابزارهای ارتودنسی به طور مداوم است.

دوره استفاده از بایت پلیت

بسته به میزان تصحیح موردنیاز، ممکن است نیاز باشد از بایت پلیت برای 3 تا 6 ماه استفاده ‌شود. ((http://www.leonardortho.com/common-appliances.php))

درد و حساسیت بایت پلیت

هنگامی‌که شروع به استفاده از بایت پلیت می‌کنید، دندان‌ها و لثه‌ها ممکن است کمی درد بگیرد یا حساس شوند. این امر طبیعی است و انتظار می‌رود اگر شما بایت پلیت را از دهان خارج نکنید ظرف یک هفته برطرف شود؛ اما اگر هر زمان که دندان‌هایتان درد گرفت آن را خارج کنید، شما هرگز نمی‌توانید به آن عادت کنید. ((http://www.hallgrenorthodontics.com/care-use.php))

در ابتدا، ممکن است یک دوره طول بکشد تا به این ابزار عادت کنید و درنتیجه ممکن است برای زمان کوتاهی در تکلم مشکل داشته باشید. توجه کنید در هنگام استفاده از بایت پلیت، این‌که دندان‌های عقبتان باهم تماس پیدا نکنند طبیعی است.((http://www.leonardortho.com/common-appliances.php))

روش نگه‌داری بایت پلیت

• در هنگام خوردن غذا احتیاط کنید. برخی از دندان ممکن است لبه به لبه به هم برخورد کنند.
• درحالی‌که بایت پلیت را در دهان‌ دارید آدامس نجوید.
• هنگامی‌که می‌خواهید بایت پلیت خود را از دهان خارج نمایید، باید آن را در ظرف خودش نگه‌دارید. چراکه بسیاری از لوازم ارتودنسی به طور تصادفی دور انداخته می‌شوند، زیر پا شکسته می‌شوند و یا گم می‌شوند. هرگز بایت پلیت خود را در دستمال‌کاغذی نپیچید چراکه ممکن است به طور تصادفی دور انداخته شود.
• برای نگهداری بایت پلیت حداقل یک‌بار در روز آن را با مسواک تمیز کنید. برای تمیز کردن بایت پلیت خود، آن را با مسواک و خمیردندان بشورید و مطمئن شوید هر دو طرف آن تمیز شده است. اگر دوست دارید می‌توانید آن را با مایع تمیزکننده دندانی تمیز کنید.
• بایت پلیت خود را با آب داغ تمیز نکنید، نجوشانید و یا در ماکروویو قرار ندهید. هیچ‌وقت آن را در آفتاب قرار ندهید، حتی اگر در ظرف خودش قرار دارد. گرمای بیش‌ازحد باعث خواهد شد که قسمت آکریلیک آن تاب بردارد و دستگاه خراب شود.((http://www.hallgrenorthodontics.com/care-use.php))

وقت ملاقات اورژانس بایت پلیت

اگر به طور مداوم در یک قسمت از لثه‌های خود احساس درد می‌کنید، لطفاً تماس بگیرید تا در جلسه ملاقات، دستگاه را تنظیم کنیم.

اگر هر اتفاق برای دستگاهتان افتاد – گم شد، شکست، تغییر شکل داد، تاب برداشت و یا هر اتفاق دیگر، در اولین فرصت به ما اطلاع دهید تا برای دستگاهتان جایگزینی تهیه کنیم. ((http://www.hallgrenorthodontics.com/care-use.php))

دستگاه پندلوم – پندکس – اسنادگراس

دستگاه های پندلوم((Pendulum))، پندکس((Pendex)) و اسنادگراس((Snodgrass)) در درجه اول در مواردی که مولرهای بالایی بیش‌ازحد به جلوآمده و نیاز به حرکت دادن آن‌ها رو به عقب باشد، استفاده می‌شود. هدف این است که دندان‌های بالایی به‌درستی روی دندان‌های پایینی قرار گیرند.

همان‌طور که در تصویر نشان داده‌شده، این نوع دستگاه ها دارای دو بند هستند که بر روی دندان مولر اول قرار می‌گیرد؛ این باندها از طریق یک سیم به بدنه اصلی دستگاه متصل شده‌اند. بدنه اصلی دستگاه از جنس آکریلیک است که ممکن است دارای پیچ اکسپنشن باشد.

پندولوم

در پندولوم ((Pendulum)) سیم باریک نیرویی ملایم را فراهم می کند تا دندان مولر اول بالا به عقب حرکت نموده (distalize) و بچرخد. یک دکمه نانس نیز تکیه گاه دستگاه را فراهم می کند.

 

پندکس

با اضافه کردن یک پیچ بسط دهنده در اکریل پندولوم، دستگاه پندکس ((Pendex)) ساخته می‌شود. این ابزار علاوه بر حرکت و distalization مولر می تواند باعث توسعه قوس دندان بالا نیز شود.

 

اسنادگراس

دستگاه اسنادگراس ((Snodgrass)) نیز برای گسترش قوس فک بالا و distalization مولر استفاده می‌شود. در ابزار اسنادگراس از پیچ بسط دهنده نوع هایراکس (Hyrax) برای گسترش قوس فک بالا استفاده‌شده است.

 

نحوه کار Pendulum/Pendex

نکات مهم

• به‌طورمعمول این ابزار باید 3-6 ماه در دهان باقی بماند.
• این دستگاه به‌طورمعمول بخشی از مرحله شروع درمان است.
• هر روز در طی فرایند نظافت دهان و دندان باید ابزارهای ثابت ارتودنسی را با ملایمت با مسواک تمیز کنید. ((http://www.kbraces.com/types-of-appliances.php))

دستگاه برطرف کردن عادت

دستگاه برطرف کردن عادت ((Habit Appliance)) یا مهارکننده زبان ((Tongue Spurs)) ابزار ثابتی است که برای جلوگیری و رفع عاداتی چون مکیدن انگشت، جویدن ناخن یا فشار دادن دندان‌ها توسط زبان،استفاده می شود. این عادات باعث اوپن بایت ((در اوپن بایت زمانی که دندان‌ها را به هم می‌چسبانید بین سطوح دندانی جلو یا اطراف فاصله وجود دارد)) در دندان‌ها می‌گردد.

دستگاه برطرف کردن عادت به دندان متصل می‌شود و هدف این ابزارها بازآموزی زبان بیمار برای عدم فشار به دندان‌ها و یا جلوگیری از مکیدن انگشت توسط بیمار است.

دستگاه برطرف کردن عادت تا زمانی که زبان بیمار با موفقیت بازآموزی شود و عادت مضر متوقف گردد در دهان باقی می‌ماند. ((http://www.kbraces.com/types-of-appliances.php))

توربو براکت

توربو براکت یا بایت توربو ((Bite Turbo)) ابزار مورداستفاده برای درمان اوربایت شدید((در اوربایت دندان‌های جلویی بالا خیلی روی دندان‌های پایین همپوشانی دارند.))  است. توربو براکت ها درواقع براکت های کوچکی هستند که پشت دو دندان جلو بالا چسبانده شده‌اند و مانع از این می‌شود که بیمار به طور کامل دهان خود را ببندد و دندان‌ها را روی‌هم قرار دهد.

این وسیله با این کار اجازه می‌دهد که دندان‌های عقب به طور طبیعی رشد کنند و درنتیجه همپوشانی دندان‌های جلو کاهش یابد.

توربو براکت ها بسیار مؤثر هستند چراکه ثابت بوده و نمی‌توان آن‌ها را برداشت یا استفاده از آنها را فراموش کرد. بااین‌حال، ممکن است در ابتدا در هنگام غذا خوردن بیمار کمی با مشکل مواجه شود.  توصیه می‌کنیم که بیمار در ابتدای درمان از غذاهای نرم استفاده کنند. انتظار می‌رود که در طول چند ماه دندان‌های عقب به هم برسند.

نکات مهم

• اگر شما ورزش فوتبال کشتی و یا هر ورزش سنگینی انجام می‌دهید، به ارتودنتیست خود اطلاع دهید. توربو براکت را نمی‌توان در ورزش‌های سنگین و پربرخورد استفاده کرد.
• مطمئن باشید که دندان‌های عقب شما دوباره به هم خواهند رسید.
• سعی کنید براکت توربو خود را با دندان‌های خود نسابید یا گاز نگیرید.((http://www.kbraces.com/types-of-appliances.php))

Utility Arch

در دوران مختلط دندانی که دندانهای دایمی هنوز کامل در نیامده اند قبل از اینکه بریس را بتوان بر روی تمامی دندان‌ها قرارداد، اغلب نیاز داریم تا فضایی ایجاد کنیم و اوربایت یا اوپن دندان را اصلاح نماییم (اوربایت حالتی است که در آن دندان جلویی بالا، خیلی روی دندان‌های پایینی همپوشانی دارند). یک راه برای انجام این کار قرار دادن Utility Arch بالا و پایین است.  Utility Arch ها سیم‌هایی هستند که به طور مستقیم از  دندان مولر به دندان‌های جلویی رفته و دندان‌های پرمولار را دور زده‌اند.

گاهی اوقات  شروع درمان فقط با اتصال دندان‌های مولار اول و چهار دندان جلو و استفاده از Utility Arch برای شروع هماهنگی دندان و اصلاح اوربایت صورت می‌گیرد. بعضی‌اوقات نیز از ابزار Utility Arch به همراه بریس کامل استفاده می‌کنیم (همانند تصویر).((http://www.kbraces.com/types-of-appliances.php))

ضربه‌گیر لب و گونه‌ها

ضربه‌گیر لب و گونه‌ها((Lip and cheek bumper)) برای حفظ دندان از برخورد با لب یا گونه‌ها طراحی‌شده‌اند. عضلات لب‌ها و گونه‌ها می‌تواند فشاری بر روی دندان‌ها اعمال نمایند و باعث شوند دندان‌ها از جایگاه اصلی خود خارج شوند. این ضربه‌گیر کمک می‌کند تا جلوی این فشارهای اضافی گرفته شود.